Čovjek i grad su jedno (jedinstveno biće). Ko živi van grada, živi van sebe. To znači da ne može spoznati samoga sebe, ni grad, ni društvo, to znači da nije čovjek, da prestaje biti čovjek kao čovjek, kao ljudsko biće. A to je onda, to biće – ako je van sebe, van grada-polisa, van društva, van ljudske zajednice –Bog ili životinja. Jer, čovjek je zoon politikon, a ako to nije, može biti samo jedno od to dvoje, dakle, Bog ili životinja, kako je pisao Aristotel. Ni jedno ni drugo nije za čovjeka i (njegov) grad. A čiji grad (drugo) može biti do čovjekov?!

A kada je riječ, još jednom, o samom jezgru, o srcu, žili kucavici, rodnom mjestu našeg grada, nas i grada kao jednog jedinstvenog bića, Depedogenu dakle, tik iznad popularnih Sastavaka[1], potrebno je nanovo promišljati i domisliti o njegovom budućem izgledu i značenju, funkciji i obilježju, a na tragu one misli-ideje Pavla Mijovića da tek njegovo osmišljenje daje pravo ’’riješenje’’ i desne obale Morače i hotela ’’Podgorica’’ i uopšte okolnog prostora a time i u simboličkoj i u stvarnosnoj ravni i same cjelokupne Podgorice. ’’Depedogen je jedna od najljepših lokacija, tačaka, Podgorice. Na ušću jedne rijeke u drugu,  izdignuto zemljište, sa  tvrđavom iz  prošlosti, pored glavnog gradskog mosta, dobro vidno. Idealno mjesto za  ono što Englezi zovu lendmark, visoko uzdignuto  obilježje po kome se neki grad prepoznaje.  Podgorica, zasad, nema takvo mjesto. Most Milenijum, donekle, ima  funkciju lendmarka, a  Sahat kula se, ipak, ne vidi  sa daljine. Upravo na mjestu  tvrđave Depedogen mogao bi se  podići  podgorički lendmark, kao što  imaju  veliki gradovi.  Lokacija na  beogradskom Kalemegdanu, sa  skulpturom  pobjednika, takođe, na ušću  jedne u drugu rijeku, ima dosta topografskih sličnosti sa  ušćem  Ribnice u Moraču, sa tvrđavom Depedogen.  Dakle, prava lokacija  za reprezentativno  obilježje  grada Podgorice.

Zato bi  valjalo  pristupiti  traženju  trajnog rješenja  za  pomenutu tvrđavu, odnosno, ili njenu obnovu, rekonstrukciju, sa  osmišljenim uređenjem, ili za radikalniju varijantu – da se  kamena tvrđava sruši. Naravno,  kameni blokovi moraju biti  sačuvani i iskorišćeni. To „kamenje“ je samo po sebi sa  istorijskom patinom, i u fizičkom, i u duhovnom smislu. Jedna od opcija, čini se, najsvrsishodnija,  bila bi da  se od  kamenih blokova Depedogena podigne  visoki spomenik,  recimo, u vidu  obeliska,  ili u  nekoj drugoj formi, što bi, razumije se, odlučili stručnjaci.

Čemu  spomenik, kome? Najpravednije bi bilo da se   takvo spomen obilježje posveti samoj Podgorici,  da to bude spomenik  sazdanju i trajanju Podgorice. Na  tom spomeniku bi , na primjer, bili  upisani osnovni podaci o našem glavnom gradu – kada je  osnovan, ko su mu  utemeljivači, ko je pohodio ovaj grad, ko ga je osvajao, zatim, nazivi koje je grad imao od svog postanja do danas, najvažniji, prelomni,  istorijski događaji  i, možda, ime  prvog gradonačelnika Podgorice u novijem dobu.

Razumije se,  i sami prostor oko  takvog spomenika, morao bi biti  uređen tako da čitava cjelina ima reprezentativni  urbanistički, ali i  duhovni značaj. Sastavni dio tog, eventualno, budućeg kompleksa, kome bi trebalo dati i  odgovarajući naziv, mogao bi da bude i novi, pješački, most preko Ribnice, koji bi  bio podignut između sadašnjeg mosta Blaža Jovanovića i  Spomenika kralju Nikoli.  To bi , svakako, trebalo da bude most  koji ničim ne bi narušio ambijentalne vrijednosti ušća Ribnice u Moraču. Na taj način bi se i sadašnja Stara  varoš  mnogo  bolje otvorila prema Novoj varoši, prema  čitavom gradu. Podizanje  takvog  „spomenika“, bolje rečeno,  lendmarka Podgorice, nema sumnje, tražilo bi raspisivanje međunarodnog konkursa , kako bi se  dobilo najbolje, najdekvatnije rješenje. Sve je ovo, naravno,  samo  ideja. Ipak,valja o njoj razmišljati. Ona bi možda imala i  „pomiriteljsku“ ulogu u sadašnjim sporenjima  o porijeklu  i karakteru  tvrđave na ušću Ribnice u Moraču.’’[2]