Unija poslodavaca Crne Gore (UPCG) apeluje na Nacionalno koordinaciono tijelo (NKT) da preispita restriktivne mjere o zatvaranju ugostiteljskih objekata i, umjesto njih, usvoji rješenja koja privrednicima neće uskraćivati prihode, niti ih primoravati na otpuštanje radnika.

Zabrinuti zbog izuzetno teške situacije u kojoj se našla ukupna crnogorska privreda, a i ugostiteljstvo kao trenutno najugroženiji sektor, UPCG ovim putem daje podršku ugostiteljima i iskazuje puno razumijevanje za zahtjeve u kojima traže pravičan i odgovoran odnos i protive se odlukama kreiranim jednostrano i bez prethodne analize mogućih posljedica po održivost njihovog poslovanja i radnih mjesta. Zdravstvena i ekonomska kriza moraju se rješavati istovremeno a nikako odvojeno, uz epidemiološke mjere koje su kreirane tako da su prilagođene aktuelnom stanju u privredi, na ozbiljan i studiozan način.  Od nastanka COVID-19 krize i našeg Prvog predloga mjera upućenih Vladi CG, UPCG je ukazivala da teška epidemiološka situacija i nedostatak sredstava za punu podršku privredi, ne dajju donosiocima odluka alibi za neadekvatna rješenja koja za posljedicu imaju ugrožavanje preduzeća i kolaps privrede, što je prijetnja s kojom se danas suočavaju i mnoge razvijenije ekonomije, saopšteno je iz UPCG.

Neshvatljivo je nerazumijevanje za činjenicu da je prvi preduslov ekonomskog oporavka Crne Gore hitna stabilizacija poslovnog ambijenta. U inače teškoj situaciji, svjedoci smo da se određene mjere od samog početka donose ishitreno i neizbalansirano, kao i da se „u hodu“ mijenja pristup određivanju tih mjera, što govori o nedovoljnoj analitičnosti i razložnosti za njihovo uvođenje. Tako imamo i najsvežiji primjer da su mjere zabrane rada ugostiteljskim objektima u pojedinim opštinama na sjeveru zemlje utvrđene po jednim kriterijumima,  a da se, naknadno, najavljuje drugačiji pristup za ostale opštine. 

Trenutno, stanje u zemlji je toliko teško da informacije koje Uniji poslodavaca svakodnevno stižu od strane crnogorskih ugostitelja govore da bar 50% njih ne bi “preživjelo” novo zatvaranje,  posebno jer još nije ni započeo oporavak od zabrane rada početkom epidemije i kraha turističke sezone. Mjere ove vrste nose i dodatnu opasnost u vidu otpuštanja velikog broja mladih i žena koji čine značajan udio u broju zaposlenih na, ovim mjerama, ugroženim poslovima upravo u sektoru ugostiteljstva Naime, prema poslednjim poznatim i javno dostupnim podacima Zavoda za zapošljavanje CG (ZZZCG), u periodu od 15. marta do 30.septembra, broj nezaposlenih lica  na evidenciji ZZZCG je porastao za 7.868 (sa 35.466 na 43.383). Tako je na 15. mart od 35.515 nezaposlenih lica žena bilo čak 20.562 (57,90%), dok je na 30. septembar u odnosu na ukupno 43.383 nezaposlenih lica broj nezaposlenih žena iznosio 25.728 (59,30%). Dakle, od ukupnog broja novih nezaposlenih lica (7.868) koja su prijavljena poslije nastupanja epidemije i uvođenja mjera NKT-a, čak njih 5.166 čine žene (65,66%).

I dok ugostiteljska djelatnost, baš kao i čitav privatni sektor, svakodnevno trpi gubitke praćene rastom nezaposlenosti, u CG istovremeno svjedočimo potpuno drugačijim pokazateljima po pitanju stanja u javnom sektoru. To znači da se, i pored višedecenijski postavljenog strateškog cilja smanjenja, iz dana u dan bilježe nova zapošljavanja i povećanje i inače ogromne administracije (na nacionalnom i lokalnom nivou), kao i rast broja zaposlenih u “državnim” kompanijama i ustanovama. U okolnostima u kojima se naša zemlja trenutno nalazi, takav odnos ukazuje na ekonomski potpuno neopravdano i nelogično ponašanje koje vodi daljem produbljivanju nastale krize.

Privrednu zbilju u našoj zemlji čini relativno mali broj privrednih subjekata, pri čemu od njihovog ukupnog broja (35.870) čak 99,6% čine oni iz reda preduzetnika, mikro i malih preduzeća (35.534). Takođe, od ukupnog broja zaposlenih u privredi (139.482), preduzetnici, mikro i mala preduzeća zapošljavaju čak 59,04% lica (82.347), što govori o njihovoj značajnoj ulozi u zapošljavanju, a istovremeno i o velikoj ranjivosti čitavog privrednog sistema CG – naročito u potpuno neregularnim uslovima poslovanja kakve imamo u proteklih sedam mjeseci.

Uz navedeno, zabrinjava i upozorava činjenica da je, prema podacima koje smo od Poreske uprave pribavili 9. oktobra 2020. godine, u periodu od 1. marta do 8. oktobra 2020. godine obrisano čak 760 privrednih subjekata.

Za potpuniju sliku stanja privrednih subjekata u CG, važno je napomenuti da je, godinama unazad, broj blokiranih privrednih subjekata (zbog različitih problema u poslovanju) u kontinuitetu iznad 18.000. Konkretno, prema dostupnim podacima, na dan 30. septembar 2020. godine broj privrednih subjekata u blokadi iznosio je 18.615, što čini 51,9% od ukupno registrovanih privrednih subjekata.

Iako će domaća javnost uskoro biti upoznata sa rezultatima novog istraživanja UPCG o uticaju COVID-19 na poslovanje crnogorskih preduzeća, podsjećamo na jedan od ključnih nalaza iz istraživanja obavljenog u toku aprila po kojem je, za vrijeme trajanja restriktivnih mjera NKT, više od 50% mikro preduzeća u potpunosti prekinulo sa radom. Da je ugostiteljstvo djelatnost koja je posebno podložna negativnim uticajima krize izazvane novim koronavirusom govori i podatak o 72% privrednih subjekata iz sektora ugostiteljstva koji su u tom periodu bili prinuđeni da u potpunosti obustave rad.

Imajući u vidu navedeno, UPCG pita predstavnike NKT i donosioce odluka na nacionalnom i lokalnom nivou: Kada vam isplata zarade ne bi bila zagarantovana već bi zavisila od stanja na tržištu, da li bi propisivali iste mjere zabrane rada kao što to sada činite?

Dok čeka odgovor po navedenom, UPCG poziva inspekcijske službe da pojačaju dinamiku svojih kontrola i adekvatno sankcionišu one ugostiteljske objekte koji se u svom radu ne pridržavaju epidemioloških mjera, te na bilo koji način predstavljaju prijetnju za javno zdravlje i očuvanje zdravlja građana. Do tada, svi oni koji su u prethodnom periodu pokazali visok stepen odgovornosti i poštovali propisane mjere i preporuke, a takvih je u Crnoj Gori značajan broj, ne smiju biti taoci negativne prakse pojedinaca, niti loših odluka nadležnih službi i organa.

B.P.