Za aktuelno.me

Piše: Novak Adžić

Postojanje autokefalne Crnogorske pravoslavne crkve ubjedljivo, naučno i stručno uvjerljivo i eksplicitno, dokazuje sačuvana obimna arhivska, dokumentaciona građa i relevantna istoriografska literatura, domaća i strana.

Iz nje ću ovom prilikom izdvojiti nekoliko svjedočanstava, koja su domaćeg porijekla, kojima se demantuju, činjenički i argumentovano osporavaju kao obmanjivačke, sve ideološko-političke i propagandne konstrukcije i floskule brojnih velikosrpskih klero-nacionalista i asimilatora, (inače, otimača i okupatora crnogorskog sakralnog pravoslavnog kulturnog nasljeđa), kojima se hoće negirati istorijsko bitisanje Crnogorske pravoslavne crkve i koji izmišljaju, podmeću kukavičje jaje kada ističu i vezuju postojanje i trajanje Srpske pravoslavne crkve, odnosno, Crkve Srbije na prostoru Crne Gore prije 1920. godine. To su besmislice, jer do 1920. godine u Crnoj Gori SPC nikada nije bilo.

Posljednji autokefalni mitropolit Crnogorske pravoslavne crkve u doba nezavisne Knjaževine i Kraljevine Crne Gore bio je Mitrofan Ban, rodom iz Grblja. On je za crnogorskog mitropollita kanonski rukopoložen u Rusiji 6. aprila 1885. godine u Isaklijevskoj Crkvi u Petrogradu od strane petrogradskog mitroplita Isidora (poglavara Ruske crkve u rangu mitropolije), i drugih članova Sv. Sinoda i sveštenstva Petrogradske mitropolije, a u prisutstvu ruskog cara Aleksandra III Romanova. Tri dana ranije, u besjedi koju je održao u Svetom Sinodu u Petrogradu, između ostalog rekao je i ovo: “Vi, svjatjejši otci, promislom Božjom i željom moga premilostivoga gospodara knjaza Nikolaja rukovođeni, izvoliste smirenost moju izabrati za episkopa Crkve Crnogorske”.

Nakon hirotonije primio ga je 15. aprila 1885. godine car Aleksandar III. Prilikom susreta sa njim rekao mu je i ovo: “Meni je takođe drago što ste Vi rukopoloženi za episkopa u Rusiji. To pokazuje duhovnu vezu imeđu Ruske i Crnogorske crkve”.

Nakon hirotonije mitropolit Mitrofan Ban je 19. oktobra 1885. godine o tome obavijestio vaseljenskog carigradskog Patrijarha Joakima IV u pismu, broj 356, u kojemu mu uz ostalo navodi: “Mi smo se iz Rusije povratili i u ime Božije zauzeli smo svetu katedru Mitropolije Autokefalne Crkve u bogoštićenom Knjaževstvu Crnogorskom na koju smo i Duhom Svetijem i pozvati”.

Godine 1910. mitropolit autokefalne Crnogorske crkve Mitrofan Ban slavio je značajan jubilej -25-godišnjicu arhijerejske službe.

Primio je tada Mitrofan Ban brojne čestitke iz zemlje i iz inostranstva, a jednu od njih uputilo mu je tada sveštenstvo Crnogorske crkve sa područja Riječke i Lješanske nahije, i pojedini iz Crmnice itd., odnosno, 14 crnogorskih sveštenika u kojemu izičito navode Pravoslavnu crnogorsku crkvu.

Sa Rijeke Crnojevića oni su tada poslali mitropolitu arhiepiskopu Mitrofanu Banu čestitku koja glasi:

“Božjim proviđenjem, a voljom našeg preuzvišenog gospodara knjaza Nikole, nazad danas 25 godina, povjeri se Vama žezel mitropolitski nad crkvom Crne Gore. Kroz ovih 25 godina teškoga mitropolitskoga rada, umjeste čuvati ugled Pravoslavne crnogorske crkve i podići sveštenstvo svoje mitropolije na visoki stepen, tako, da se ono kreće onim putem, koji dolikuje sveštenstvu najmodernije države. Mi, niže potpisati, poimajući Vaš rad na ugled crkve, korist domovine, a na zadovoljstvo našega uzvišenog Gospodara, jednodušno i srdačno čestitamo Vam dvadesetpetogodišnje slavlje mitropolitskog službovanja.

Jednodušno uzvikujemo: Ti si pastir dobri, koji polažeš dušu svoju za stado svoje. Takav nam treba arhijerej! Na mnoga ljeta visoki slavljeniče!.

Rijeka

Sveštenici: Mihail Jovićević, Stanko Vukmirović, Mašan Popović, Nikola Dapčević, Mićo Ulićević, Jovan Vukčević, Pavle Rajković, Ilija Đurašković, Jovan Vukčević, Tomo Kažić, Milo Vučković, Jovan Kostić, Stevo Stijepović i đakon Dapčević”.

(“Spomenica o dvadesetpetogodišnjici arhijerejske službe Mitrofana Bana”, Cetinje, 1911. Navedeno prema istoimenom naslovu: knjiga broj 7, “Sabrana djela Mitropolita Mitrofana Bana”, priredio prof. Dr Vuk Minić, “Obod”,Cetinje, 1999, str. 111).

Mihailo Dožić iz Morače (1848-1914) postao je 1879. godine iguman Moračkog Manastira da bi ubrzo bio proizveden u čin crnogorskog arhimandrita. Godine 1908. postao je član Svetog Sinoda Crnogorske crkve.

Arhimandrit Mihailo Dožić je zajedno sa sveštenikom Stankom Bulatovićem iz Kolašina 1910. godine povodom jubileja kojeg je slavio mitroplit Mitrofan Ban, uputio mu je pismo-čestitku sljedeće sadržine:

“Današnji dan Vašeg slavlja dvadesetpetogodišnjice kao poglavara svete Crngoorske crkve osobito proslavlja sveštenstvo i narod u svetoj obitelji manastira Morače. Tradicionalne veze Vašeg prebivanja među narodom ovog kraja ostaće na uspomenu najdaljim pokoljenjima. Neka da Svemogućida proslavimo i pedesetogišnjicu Vašeg slavnog rada, na korist svete crkve, Gospodara i Otadžbine”.

(“Spomenica o dvadesetpetogodišnjici arhijerejske službe Mitrofana Bana”, Cetinje, 1911. Navedeno prema istoimenom naslovu: knjiga broj 7, “Sabrana djela Mitropolita Mitrofana Bana”, priredio prof. dr Vuk Minić, “Obod”,Cetinje, 1999, str. 90).

Današnji (kao ni raniji) velikosrpski falsifikatori i klero-nacional-šovinisti i protivnici Crne Gore i očiglednih istorijskih fakata, ponašaju se tako da njima, iz političkih i ideološko-opskurnih razloga, kao i koristoljubnih i posebno negatorskih i asimilatorskih pobuda prema Crnoj Gori, činjenice ništa ne znače.

Crkva Srbije odnosno SPC nije bila, niti je mogla biti do 1920. godine vlasnik kao ni posjednik (držalac) crkvenih objekata i crkvene imovine u Crnoj Gori, iz prostog razloga što do tada nije ni postojala u Knjaževini i Kraljevini Crnoj Gori.

Ergo, crkva Srbije, odnosno SPC, izmišlja prošlost, odnosno, sebi pridaje i pripisuje prošlost koja nije njena, odnosno, otima istoriju autokefalne Crnogorske crkve i države Crne Gore i konstantno prisvaja, uzurpira crnogorsko sakralno kulturno nasljeđe.