II tom 

Uvodne napomene (VII) 

Doprinos, i to ne mali, sagledavanju savremenog (dakako u smislu misli Ludviga Landgrebea da je savremeno ono što je postalo dostojno ljudskog opstanka) crnogorskog filozofskog pogleda na svijet dali su i crnogorski autori u širem stvaralačkom smislu – književnom, esejističkom, književno-istorijsko-teorijskom, publicističkom, istorijskom, politikološkom, sociološkom, kulturološkom u najširem značenju tog pojma...[1] Tim prije kada se zna da društvene nauke nijesu egzaktne nauke, da su međusobno vrlo premrežene i usko povezane.

Tek se na ovaj način u evropskom i svjetskom kontekstu ispoljava i dokazuje u svoj svojoj punini i sjaju, osobenosti i realnoj, pravoj, prepoznatljivoj snazi crnogorska filozofija i crnogorski pogled na svijet. Zbog toga svjesno dajem prednost onim autorima i onim njihovim djelima koji se što više i u kvantitetu i u kvalitetu bave, prije svega, osobenim fenomenima i temama crnogorskog filozofsko-duhovnog habitusa, ali i te kako crnogorskim specifičnim, osobito etičkim, načinima viđenja i interpretiranja različitih problema i pitanja evropske i svjetske filozofije, političke teorije, književnosti...[2] Ovo je važno tim prije što mnogi Crnu Goru doživljavaju kao jedan prazan prostor, u suštini periferni, kao, u najboljem slučaju, dio jednog drugačijeg, tuđeg, većeg i ''višeg'' po ''vrijednostima''! nacionalnog, asimilatorskog, imperijalnog, hegemonističkog i ekspazionističkog korpusa. Dakle, bez sopstvenog, nacionalnog, etničkog, dakako posljedično i etičkog originalnog!, autentičnog određenja, te je onda, vidimo, pripajaju nekom drugom i drugačijem istorijskom, kulturološkom i ukupnom određenju i pogledu na svijet. U ovom smislu može se reći da kao crnogorskog naroda nema naroda koji ima tako osvjedočen i dokazan identitet, a da je na takvom kontinuiranom i snažnom udaru, od strane ne samo spoljnih neprijatelja, nego i unutar samog svog nacionalnog korpusa, i da on uprkos svemu tome istrajava do dana današnjeg. Jedan od najvećih dokaza tog njegovog istrajavanja je nesumnjivo i posve autentična filozofska misao i pogled na svijet. Ako se želi odgovoriti na pitanje kakva je to u biti crnogorska filozofija, može se reći da su, u viševjekovnoj oslobodilačkoj borbi za slobodu, Crnogorci izgradili jednu filozofiju prevazilaženja ograničenja, bilo kakvih ograničenja, materijalnih i duhovnih, i slobodno se može reći da je to njihova konstanta.

                                         (Nastaviće se)