UTICAJ DIPLOMATOKRATSKE MOĆI NA ODRŽAVANJE PARTITOKRATSKE SVIJESTI I PODSTICANJE TEOKRATIJE

Prethodno opisan nejednak pristup i višestruki aršini briselske i američke  administracije/birokratije koji su se na unutrašnjem političkom planu konkretizovani preko njihovih diplomatskih predstavnika u Crnoj Gori,  jako su uočljivi kada se uporedi njihov odnos prema istim pitanjima društava u tranziciji našeg regiona, posebno sa kandidatima za članstvo u EU/Srbijom,  tako da nivo političkog pritiska  na ispunjavanju evropskih standarda zavisi od toga koji su im interesi prioritetni u pojedinoj od tih država.  To licemjerje je prisutno gotovo u svim oblastima koje su u fokusu pregovaranja za ulazak u EU, ali ćemo ga najslikovitije dočarati na primjeru medijskih sloboda, upoređujući odnos međunarodnih predstavnika prema medijima u Crnoj Gori (koji smo već opisali), sa onim u Vučićevoj Srbiji, đe je prisutna potpuna kontrola (zarobljenost) gotovo cjelokupne medijske zajednice  od strane njega i njegove stranke, a da to, gotovo (doskora) nije imalo nikakvog odjeka u EU institucijama i administraciji SAD, već su nonšalantno prelazili preko tog pitanja, kao i preko drugih veoma značajnih pitanja uklučenih u korpus ljudskih prava i sloboda,  samo da bi se izdejstvovao neki dogovor vezan za rješavanje, onog, mnogo težeg, kosovskog problema. Upravo zbog  ovoga problema, ne samo da se Vučiću i zvaničnoj Srbiji gleda kroz prste kada je u pitanju kršenje navedenih prava i sloboda, već se  tolerišu: neskrivena saradnja i podrška Rusiji pružana politici koja je suprotna EU opredjeljenjima (iako su kandidati za članstvo); podrška Dodiku na urušavanju Dejtonskog sporazuma i ukupno BiH;  prikrivene, ali i ne potpuno sakrivene, teritorijalne pretenzije prema suśednim zemljama (Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, Makedoniji, pa i Hrvatskoj); negiranje mnogih ratnih zločina koje su počinile srpske vojne i paravojne formacije u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj i na Kosovu, te genocida u Srebrenici 1995 godine; sveopšta - državna, prosvjetna, „naučna“, vjerska ... rehabilitacija fašističkih pokreta i pojedinaca koji su bili na njihovom čelu  i izvršili najstravičnije zločine u Drugom svjetskom ratu, kao i osuđenih ratnih zločinaca od strane Haškog suda iz rata u BIH; intenzivno, nekontrolisano i prekomjerno naoružavanje vojske (sa stanovišta borbenog potencijala balkanskih zemalja), koje zlosluti izazivanju nekog budućeg ratnog sukoba i osvajanju teritorija za koje su uvijek smatrali njihovim, čime je ona (Srbija) postala  najveći remetilački i destabilizirajući faktor, te prijetnja miru i bezbijednosti u regionu i šire; puzeća i sve vidljivija teokratizacija društva koja je oličena u sve većem uticaju Srpske pravoslavne crkve (koja je pod jakim uticajem Ruske Crkve) na donošenje konkretnih državnih i političkih odluka, te njenog političkog djelovanja u suśednim zemljama, posebno u Crnoj Gori đe ima jako uporište, sa ciljem podčinjavanja državnih crkvenim interesima. Na ovaj način međunarodna zajednica, tačnije EU i Amerika, svjesno ili nesvjesno, uvlači sebe u antievropske, antidemokratske i bezbjedonosno opasne planove Srbije, šaljući ostalim zemljama kandidatima jednu veoma lošu/pesimističku poruku. Još veći paradoks što je - i pored ovako izraženog antievropskog ponašanja, koje se na najočigledniji način ispoljilo u vrijeme pandemijske krize izazvane korona virusom, kada je predśednik Srbije Vučić sa oduševljenjem dočekao na aerodrom „bratsku“ pomoć Kine, a o višedecenijskoj pomoći EU, koja je neuporedivo najveća u odnosu na sve ostale države, ni riječi nije izgovorio, već je, koristeći početno nesnalaženje u slučaju dostave vakcina, sa podsmijehom i cinizmom govorio o njenoj organizovanosti i efikasnosti - kao nagrada za „posvećenu implementaciju evropskih standarda“, jedno vrijeme kod EU administracije egzistirao je prijedlog o „paket aranžmanu“, odnosno o zajedničkom prijemu Crne Gore i Srbije u njeno članstvo, čime i danas pojedini krugovi briselske administracije operišu. Sasvim je sigurno da im navedeno, unutrašnje autokratsko i vanjsko hegemonističko političko ponašanje, te očigledno antievropsko djelovanje, ne bi bila smetnja na ubrzavanju budućeg puta evropskih integracija, ukoliko bi se našlo kompromisno rješenje sa Kosovom, pod uslovom da EU bude spremna na proširenje. No, kako EU nije jedinstvena oko proširenja i prijema novih članica, posebno posmatrajući to sa aspekta skepse i najnovijeg prijedloga francuskog predśednika Sarkozia, Srbiji se omogućava, da kroz inicijativu „Otvoreni Balkan“ čiji su inicijatori - koja pritom nije zasnovana na standardima i vrijednostima EU (niti ekonomskim, niti pravnim, niti političkim, niti sa aspekta bezbjednosti hrane, niti sa aspekta protoka šverca duvana i opojnih droga ...) - uz pritisak  dijela evropskih i američkih zvaničnika, uvuče i one balkanske države izvan  EU koje ne podržavaju tu inicijativu, i tako uspori ili zaustavi integracione procese - što je posebno neprihvatljivo sa stanovišta Crne Gore koja je daleko ispred svih kandidata u  procesu evropskih integracija. Na ovaj način se daju „odriješene ruke“ Srbiji na  stvaranju pretpostavki za ostvarenje  svoje političke, vazdakadnje, ideje stvaranja „srpskog sveta“, pokušavajući tako i Crnu Goru povući sa sobom u tamne vilajete „sveslovenskog svijeta“ sa Rusijom na čelu.  Polazeći od navedenog, sasvim je sigurno, da članice EU ne bi mnogo pogodila ni činjenica ponovnog, nasilnog, prisajedinjenja Crne Gore Srbiji, kao što  ih to nije pogodila ni 1918. godine. Naprotiv. No, nije ovo prvi put da neprincipijelan,  nejednak i ciničan odnos iskazuje međunarodna zajednica prema pojedinim balkanskim državama. On je manifestovan i onomad, kada je ista ta međunarodna zajednica na čelu sa EU i Amerikom, povodom agresije na Bosnu i Hercegovinu, zabranila vojnim snagama BIH  uvoz oružja, iako je znala da je na srpskoj strani u tom ratu bila JNA sa svojim moćnim naoružanjem, a da se vojska suverene države BIH za očuvanje svoje nezavisnosti borila, gotovo goloruka, onemogućivajući im tako  odbranu napadnute domovine. I to nije sve. Isti odnos iskazan i onda kada je BIH vojska na čelu sa Atifom Dudakovićem, i pored oskudnog naoružanja, došla u predgrađa Banja Luke, da bi je tu zaustavila američka administracija, sprječavajući tako izvjesno vrtanje ovog grada u okrilje BIH države. Da je tada dozvoljeno vraćanje ovog grada i šireg područja oko njega u sastav BIH, ne bi ni Dejtonski sporazum izgledao ovako. Ne bi se formirala jedna potpuno nefunkcionalna država, koja i poslije 25 godina svoga života tapka u mjestu u nemogućnosti da pokrene bilo kakve reforme i demokratske. I, ne bi velikosrpski genocidni projekat bio nagrađen „državom u državi“ – takozvanom Republikom Srpskom, koja je danas najveći remetilački faktor i opasnost po mir ne samo BIH, već i šire na Balkanu. Dok  je, s druge strane, predśednik Śrbije Milošević, koji je bio glavni uzročnik rata u tadašnjoj Jugoslaviji, za vrijeme agresije na BIH, od strane EU i Amerike, tretiran kao „garant mira u regionu“. Paradoks do paradoksa, cinizam do cinizma!!!

O  nesposobnosti EU da upravlja krizom i, s jedne strane, „prepozna“ namjere država kandidata vezano za njihov iskren odnos prema EU integracijama i civilizacijskim vrijednostima zasnovanim na antifašizmu i demokratiji prozapadnog tipa, a s druge strane da detektuje retrogradne - anticivilizacijske procese prisutne u zemljama kandidatima kao što je slučaj sa Srbijom,  i u odnosu na te činjenice se, u skladu sa demokratskim principima i „proklamovanim evropskim vrijednostima“ nedvosmisleno odredi u smislu nagrada i kazni, govori i srpski istoričar dr Milivoje Bešlin, koji u intervjuu Dnevnom listu Pobjeda naglašava: „Evropska unija ne zna šta će sama sa sobom, a o Zapadnom Balkanu nema nameru ozbiljno da razmišlja. Covid kriza i neuspešna vakcinacija pokazali su u kojoj meri je EU, ovakva kako je sklopljena, jednom nedovršeni i, nažalost, sve manje privlačan projekat. Nacionalni egoizam nefunkcionalnost, okoštali birokratizam, odsustvo bilo kakve vizije, gaženje svakog pokušaja solidarnosti, bacanje pod noge svega što je nekada proklamovano  kao ’evropske vrednosti’, najzad, sve rasprostranjenija korupcija, autoritarizam, rasizam, nacionalizam i fašizam u porastu...“ I dalje „Orbanova žilet žica, Makronova sramna islamofobija i prezir prema siromašnima ili nama sa  ’periferije’, ksenofobija i mizoginija Kačinskog, najzad, spremnost dela nemačkog establišmenta da trguje sa ruskim režimom i po cenu evropskih i demokratskih principa... Sve su to pojave koje odlikuju današnju Evropsku uniju i one su se u punoj meri pokazale tokom posljednje krize u vezi korona virusa. Svaka kriza brzo pokaže nedostatke jednog sistema. A kako je govorio čuveni šef jugoslovenske diplomatije Marko Nikezić: Nema dobrih sistema sa lošim rezultatima. EU se pokazala  nesposobnom da deluje u krizama i da ih rešava. Nedovršenost nadnacionalne strukture i nemogućnost da se deluje u suverenim okvirima, jer je deo suverenosti prenet na Uniju koja je do pola završena, kreiralo je sistem koji ne može da se snađe u krizi i uglavnom se  bavi sam sobom. Nemojte zaboraviti i poražavajući personalni sastav evropskih institucija. Tu se izlučuje sav iskompromitovan i isluženi kadar iz nacionalnih vlada. Svako ko je balast zbog svoje nesposobnosti u nacionalnoj administraciji, a ima nekakve  partijsko – političke ’zasluge’, biva poslat u Brisel da ne smeta na nacionalnom nivou. Tako smo u sedištu Unije dobili reprezentaciju retkih mediokriteta. Nedavni ponižavajući i nezabeleženi fijasko posete šefa evropske diplomatije Moskvi, u kome je Lavrov metaforički isekao na komade Borelja, možda je najbolji dokaz tužnog stanja u kome se EU nalazi. U takvim okolnostima bilo bi iluzorno očekivati da se bave Crnom Gorom. Ukratko, niti znaju što se ovde dešava, niti ih to zanima. Prezir i nezainteresovanost su možda najprecizniji termini. Da nije tako, ne bi sa takvim mirom čak i sa naklonošću posmatrali ruskosrpski hibridni rat protiv Crne Gore. Vučić je razumeo rasulo i nesposobnost Unije i on im se neskriveno ruga, vuče ih za nos i izaziva ih, a oni ga sve upornije podržavaju“.[1]

Ovako nejednako i licemjerno ponašanje evropskih i američkih zvaničnika, i mnogi politički analitičari  iz zemalja regiona, Evrope i Amerike, tumače kao namjerno usporavanje crnogorskog integracionog puta, ne samo da bi je  sustigla Srbija, već i oni koji nijesu započeli pregovore, ili još uvijek čekaju status kandidata, a postoje i „radikalnije“ eksplikacije koje govore o tome da se radi o zaustavljanju ukupnog integracionog procesa, zbog unutrašnjih problema Evropske unije i nespremnosti briselske administracije za dalje proširenje, što dodatno potvrđuje naše gore istaknute stavove.

U kontekstu te priče i naših izrečenih tvrdnji o licemjernosti i dvostrukim aršinima međunarodne – evropske i američke zvanične politike,  navešćemo mišljenje uglednog profesora beogradskog Univerziteta dr Žarka Koraća, koji u intervjuu  dnevnom listu Pobjeda, na pitanje o „uzbunjivaču“ koji je razotkrio aferu trgovine oružjem i odležao tri mjeseca u kućnom pritvoru, a da „Zapad nikada javno nije otvorio to pitanje“, iako „u Beograd redovno dolaze zapadne diplomate, izaslanici EU, koji svojim ćutanjem pokazuju da mnogo ne haju za to što je jedan čovjek tako dugo držan u kućnom pritvoru“, između ostalog kaže :

„Ne zaboravite da je  nakon Dejtona u Beograd dolazio veliki broj senatora i kongresmena, koji su Miloševića nazivali stubom stabilnosti Balkana. I, šta se dogodilo nekoliko godina kasnije? Protiv Miloševića je podignuta  haška optužnica, iako je on bio isti i te 1995. i 1999. Zapad je u tom smislu veoma ciničan: ako u regionu pronađe političara sa kojim u datom trenutku može da razgovara i pregovara, sklon je da na neke stvari privremeno zažmuri. I obrnuto: 2006. Crna Gora nije imala podršku Evrope da raspiše referendum o nezavisnosti, ali je Podgorica ušla u rizik i – dobila.“[2]

Selektivno, pristrasno, neevropsko i u ne malom broju slučajeva nezakonsko ophođenje diplomatskih predstavnika, i njihove intervencije, direktne, ili indirektne, preko „grantovskih“ NVO i pojedinih privatnih medijskih kuća, kako na oblast dnevne politike, tako i na pravosuđe, medijsku zajednicu i mnoge druge oblasti (kada njihovom interesu odgovaraju pojedini procesi koje vode navedeni subjekti zdušno ih podržavaju, dok iste takve procese, u drugom slučaju, kada se njihovo „autorstvo“ pripisuje vladajućim strukturama, a nijesu im po volji konkretna politička rješenja, kao što smo viđeli u slučaju RTCG i prethodne DPS vlasti, osporavaju – direktno ili indirektno, opet preko svojih trambanata), kao i na širem regionalnom planu u smislu favorizovanja  jednih na štetu drugih država (što je primjenjivo samo u ovim  balkanskim društavima nedovršene tranzicije), još više podstiče partitokratsku i teokratsku svijest, te nezakonito ponašanje. Sve ovo nas navodi  na zaključak, da u društvima kandidatima za EU nije prisutan samo problem partitokratije, već, nalik njoj, i problem „diplomatokratije“ (neprimjeren pritisak i miješanje diplomatskih predstavništava u konkretna politička i društvena zbivanja), što može sugerisati da međunarodna zajednica tranziciona društva doživljava kao „svoj plijen“, koristeći se sredstvima „umivene evropske diktature“ da stavi do znanja ko je „gazda u kući“,  što je sve ukupno ne manje opasna pojava za uspostavljanje pravne države, razvoj demokratskih odnosa i uvođenje savremenih evropskih standarda i vrijednosti u sve društvene pore, od  pojave koju kao osnovnu temu obrađujemo u analizi.      

                                                                                                     Nastaviće se